De werking en vertering in je lichaam

We eten allemaal koolhydraten. Wat gebeurd er met een koolhydraat nadat je hem in je mond hebt gestopt? Hij begint dan aan een lange reis door jouw lichaam. En die tour begint op het moment dat jij van je pasta bolognese aan het smikkelen bent.

De vertering van koolhydraten

Je hebt vast wel eens gehoord van enzymen. Die hebben we allemaal in ons lichaam. We hebben ze nodig om koolhydraten te verteren. Zonder enzymen gaat de vertering knap lastig worden.

Een enzym is een eiwit die als hulpstof werkt voor allerlei biochemische processen in ons lichaam. Het is een soort katalysator.

In ons speeksel zit het enzym: amylase. Zodra wij een hap pasta bolognese in onze mond stoppen, moeten de koolhydraten in kleine stukjes geknipt worden. Dat is het moment dat het enzym amylase aan de slag gaat. Vervolgens slik je de hap door en komt hij via je slokdarm in je maag terecht. Daar gaat de vertering verder. Alle koolhydraten worden in stukjes geknipt tot alleen nog maar de losse suikermoleculen (monosachariden) over zijn.

Als een koolhydraat uit slechts twee of drie stukjes suikermolecuul bestaat, dan gaat de vertering heel snel. Het is dan zo in stukjes geknipt. Maar de vertering de pasta bolognese duurt een stuk langer. In pasta zitten namelijk langzame koolhydraten. Zoals zetmeel. Dat is een polysacharide. En die kan uit duizenden losse stukjes suikermolecuul bestaan. Het kost daardoor veel meer tijd om al die te verteren. Al die stukjes moeten immers uit elkaar geknipt worden.

En dan kan het ook zo zijn dat sommige soorten koolhydraat (waaronder zetmeel) zo zijn opgebouwd dat onze enzymen ze niet kunnen afbreken. Zelfs de opbouw van zetmeel kan veranderen. Als gekookte aardappelen weer zijn afgekoeld bijvoorbeeld. Dan verandert een deel van het zetmeel in die aardappelen op zo'n manier dat ze moeilijker verteerd kunnen worden.

Als ze de maag gehad hebben, reizen ze verder naar de dunne darm. Ze worden omgezet in glucose en reizen via de dunne darm je bloedbaan in.

Van suikermolecuul naar brandstof

De losse suikermoleculen zijn dus omgezet tot glucose. Glucose is onze brandstof. We krijgen er energie van. Via onze bloedbaan reist het glucose door de rest van je lichaam. Het gaat naar de weefsels die het nodig hebben. Zoals je spieren en je hersenen. De weefsels nemen de glucose (lees: energie) op. Daarna kunnen ze het meteen gebruiken. Je spieren en je lever kunnen de glucose ook omzetten in een stof die bewaard kan worden: glycogeen. Ze kunnen een voorraad opbouwen. Die voorraad komt van pas als je snel energie nodig hebt. Of als je aan het vasten bent.

Als je lichaam de glucose niet kwijt kan - de voorraden van je spieren en lever zitten vol en je lichaam schreeuwt niet om energie - dan wordt diezelfde glucose omgezet in vetcellen en elders opgeslagen in je lichaam.

De bloedsuikerspiegel

Dit is hoeveel glucose er op dat moment door je bloed zwemt. Je lichaam probeert om de hele dag evenveel glucose in je bloed te laten zwemmen. Dit doet doet ons lichaam door hormonen aan te maken.

Als je die pasta bolognese gegeten hebt, dan komt er meer glucose in je bloed. Je bloedsuikergehalte stijgt. De glucose moet naar de spieren en weefsels zwemmen die het nodig hebben. Alleen kan glucose niet goed zwemmen, daar heeft hij wat hulp bij nodig. Dit is het moment dat we het hormoon insuline aanmaken. Dat regelt onze alvleesklier. Hij produceert insuline. En insuline zorgt ervoor dat het teveel aan glucose wordt opgeslagen in de weefsels die het nodig hebben.

Als je een tijdje niks eet en toch energie nodig hebt, gebruikt het lichaam de suikers die zijn opgeslagen. De glycogeenvoorraaden. Helaas kunnen we deze suikers niet zomaar even uit de voorraden ‘pakken.’ Daar is meer voor nodig. Dit is het moment waarop je lichaam glucagon aanmaakt. Dit hormoon laat een lage bloedsuikerspiegel weer stijgen. Dit doet hij door gebruik te maken van de glycogeen die opgeslagen ligt in je voorraden.

Dankzij de hormonen insuline en glucagon blijft ons bloedsuikertegehalte binnen de grenzen. En dit proces gaat dag en nacht door. Allemaal om jou in balans te houden.